Oddział Intensywnej Terapii

Zalecenia pielęgniarskie dla pacjentów z rurką tracheostomijną
Tracheostomia to niewielki otwór (przetoka) na przedniej ścianie tchawicy. Wytwarzana jest chirurgicznie przez nacięcie – zabieg zwany tracheotomią. Przez tracheostomię wprowadza się do tchawicy rurkę, przez którą można prowadzić wentylację płuc respiratorem.
 
Toaleta rurki tracheostomijnej
 
- toaletę rurki tracheostomijnej wykonuje się co najmniej raz dziennie, a w razie potrzeby częściej
 
- w celu uniknięcia zakażenia należy używać jałowego sprzętu i przestrzegać zasad higieny, (mycie i dezynfekcja rąk przed i po wykonaniu czynności przy pacjencie).
 
- przed toaletą rurki tracheostomijnej zaleca się wykonanie toalety jamy ustnej i drzewa oskrzelowego
 
- skórę wokół przetoki przemywa się jałowymi gazikami zwilżonymi wodą, fizjologicznym roztworem NaCl lub Octaniseptem, skóra powinna być zawsze czysta i sucha
 
- toaletę rurki należy wykonywać delikatnie, tak aby nie doszło do jej wysunięcia
 
- stosuje się jałowe gaziki w kształcie litery Y, bo łatwiej je założyć i lepiej przylegają do rurki
 
- nie używać gazików gazowych, żeby ich luźne włókna nie dostały się do dróg oddechowych
 
- opaskę mocującą rurkę tracheostomijną zakłada się tak, aby można było włożyć pod  nią dwa palce, wymienia się ją zwykle razem z rurką lub częściej w przypadku zabrudzenia
 
- należy sprawdzać szczelność i wypełnienie mankietu rurki tracheostomijnej ( nie może być szmeru nieszczelności podczas wdechu)
 
- konieczna jest codzienna obserwacja skóry wokół przetoki pod kątem krwawienia, wycieku, stanu zapalnego
 
- podczas mycia twarzy trzeba zwrócić uwagę, żeby mydło i woda nie dostały się do otworu tracheostomii
 
- rurka tracheostomijna powinna być wymieniona co miesiąc, optymalnie co dwa tygodnie, czynność tę wykonuje lekarz
 
Toaleta drzewa oskrzelowego
 
- częstość odsysania uzależniona jest od ilości zalegającej wydzieliny, indywidualnie dla każdego pacjenta
 
- przed odsysaniem należy poinformować chorego o wykonywanej czynności ( niezależnie od stanu przytomności)
 
- zabieg wykonuje się przy użyciu jałowego sprzętu: rękawiczek i  cewnika, które po jednorazowym użyciu należy wyrzucić
 
- cewnik do tchawicy wprowadza się przy zamkniętym ssaniu do wystąpienia oporu, następnie wycofuje cewnik o 1 cm, ruchem obrotowym rozpoczyna odsysanie (nie wolno wykonywać cewnikiem ruchów w górę i dół)
 
- czas odsysania nie powinien przekraczać 10 sek.
 
- przerwa między kolejnymi odsysaniami nie może być krótsza niż 20 – 30 sek.
 
- grubość cewnika do odsysania nie może przekraczać ½ średnicy rurki
 
- po wykonanej czynności dren należy przepłukać wodą destylowaną lub solą fizjologiczną
 
 
Wypadnięcie rurki tracheostomijnej
 
Spróbować włożyć nową rurkę samodzielnie ( w przypadkach awaryjnych może to zrobić opiekun) lub zabezpieczyć tracheostomię jałowym gazikiem większym niż średnica otworu, żeby nie dostał się do układu oddechowego. Wezwać Zespół Ratownictwa.
 
Zatkanie rurki tracheostomijnej
 
Pacjenta należy przewieźć na Szpitalny Oddział Ratunkowy, gdzie lekarze wymienią rurkę tracheostomijną.
 
 
 
Literatura:
Dyk D. Gutysz – Wojnicka A. Pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki. PZWL. 2018
Pilch D. Mędrzycka – Dąbrowska W. Snopek B.:Wytyczne pielęgnacji dróg oddechowych pacjentów dorosłych wentylowanych mechanicznie w Oddziale Intensywnej Terapii. /w:/Pielęgniarstwo w anestezjologii i Intensywnej Opiece. 2015,1
 
 
Opracowała:
mgr piel. Marzenna Rykojć-Boczko, specjalista pielęg. anest.i intensywnej opieki
mgr piel. Anna Arcisz, specjalista pielęg. anest.i intensywnej opieki
 
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  Komunikacja z pacjentem z założoną rurką tracheostomijną     
 
Komunikacja werbalna z pacjentem  z założoną rurką tracheostomijną  jest znacznie utrudniona. Istotny jest dobór odpowiednich metod i użycie urządzeń ułatwiających porozumiewanie się pacjenta z otoczeniem. Przykładem porozumiewania się pozawerbalnego może być;
- nauczenie pacjenta sygnalizowania swoich potrzeb za pomocą uścisku ręki
 
- zamykania powiek w odpowiedzi na tak lub nie
 
- ruchu gałek ocznych
 
- pisania krótkich komunikatów na kartce
 
- układania wyrazów i zdań przez wskazywanie poszczególnych liter na specjalnych szablonach lub obrazkach.
 
W dobie rozwijającej się technologii informacyjnej komunikacja z pacjentem wentylowanym mechanicznie może być łatwiejsza dzięki dobraniu odpowiednich urządzeń do komunikacji alternatywnej, takich jak:
 
- ekrany i monitory dotykowe
- przyciski i interfejsy
- specjalne komunikatory
- wideofony
 
Literatura:
1. Rola pielęgniarki w opiece domowej nad pacjentem wentylowanym mechanicznie, Anna Mirczak, Katedra Gerontologii Społecznej, Instytut Pracy Socjalnej, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Kraków, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, ISSN 2082-9876 (print), ISSN 2451-1870 (online)
 
Opracowała:
mgr piel. Marzenna Rykojć-Boczko, specjalista pielęg. anest.i intensywnej opieki
mgr piel. Anna Arcisz, specjalista pielęg. anest.i intensywnej opieki
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 
    ZALECENIA PIELĘGNIARSKIE DLA PACJENTA Z GASTROSTOMIĄ (PEG)
 
Gastrostomia (PEG) to  zgłębnik założony bezpośrednio do żołądka. Służy do żywienia pacjenta dietą przemysłową w sytuacjach, kiedy z różnych przyczyn chorobowych pacjent nie może samodzielnie  jeść lub robi to w niewystarczającej ilości. PEG wymaga żywienia i codziennej pielęgnacji według określonych zasad : 
- karmić chorego w pozycji 30 – 45° (zapobiega dostaniu się treści pokarmowej do układu oddechowego)
 
- zachować 6 – 8 godzin nocnej przerwy w żywieniu
 
- dietę przemysłową podawać w temperaturze pokojowej
 
- przed i po zakończeniu żywienia przepłukać zgłębnik ok. 50 ml przegotowaną lub niegazowaną wodą, aby zapobiec jego zatkaniu
 
- raz na dobę obracać zgłębnik o 360° oraz dokładnie wsuwać i wysuwać na ok.1,5 cm(zapobiegnie to jego wrośnięciu), nie bać się, że PEG wypadnie, ponieważ utrzymuje się wewnątrz  przez wypełniony powietrzem balonik
 
- co najmniej raz dziennie myć skórę pod płytką mocującą łagodnym roztworem wody  z mydłem i dokładnie osuszać
 
- do pielęgnacji skóry wokół przetoki zaleca się stosowanie środków odkażających bez alkoholu
 
- w trakcie wykonywania czynności pielęgnacyjnych należy upewnić się, że końcówka zgłębnika jest zamknięta, a zaciski na nim zaciśnięte
 
- w przypadku, gdy skóra wokół przetoki zaczerwieni się i zacznie boleć przy dotyku lub z przetoki sączy się wydzielina, należy bezwzględnie skontaktować się z lekarzem lub pielęgniarką
 
Zatkanie zgłębnika – postępowanie:
 
- należy spróbować przepłukać go wodą ( nie stosować siły, ponieważ cewnik może pęknąć), można spróbować naprzemiennego wtłaczania i zasysania
 
- jeżeli jest widoczny zator, rozmasować cewnik
 
- inna metoda: wypełnić zgłębnik letnią wodą lub 1/8 łyżeczki proszku do pieczenia rozpuszczonego w wodzie. Po 20 min. spróbować odessać (Coca Coli i innych substancji kwasowych nie wolno stosować, ponieważ powodują strącanie białek i mogą pogorszyć problem)
 
- jeżeli nie da się udrożnić PEG – a, należy skontaktować się z lekarzem lub pielęgniarką
 
Wysunięcie  zgłębnika – postępowanie:
 
- ważne jest szybkie założenie zgłębnika po jego wysunięciu z przetoki (do zamknięcia przetoki może dojść w ciągu 24 godz.)
 
- przyłożyć do przetoki czysty opatrunek z gazy
 
- skontaktować się z lekarzem lub pielęgniarką
 
- jeżeli nie uda się z nimi skontaktować, pojechać na pogotowie lub SOR. W przypadku, gdy szpital nie ma możliwości założenia PEG – a, udać się do szpitala, w którym był zakładany zgłębnika
 
 
 
Literatura:
1.Broszura informacyjna na temat pielęgnowania i zapobiegania powikłaniom po założeniu sondy PEG. Lovisenberg Diakonale Sykehus. Polska. 2019
Domowe żywienie dojelitowe pacjentów dorosłych. Pod red. Karwowska K. Kunecki M. Zmarzła A. Continuo. Wrocław. 2016
 
Opracowała:
mgr piel. Marzenna Rykojć-Boczko, specjalista pielęg. anest.i intensywnej opieki
mgr piel. Anna Arcisz, specjalista pielęg. anest.i intensywnej opieki
 
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 
Zalecenia pielęgniarskie dla pacjenta z cewnikiem moczowym
 
Cewnik moczowy (najczęściej Fole‘ya) to cienka rurka stosowana w celu odprowadzenia moczu z pęcherza moczowego. Zakłada  się go do pęcherza  przez cewkę moczową i podłącza do plastikowego worka na mocz.
 
Toaleta cewnika
 
- uprzedzić chorego o wykonywanej czynności
 
- przed toaletą umyć ręce, założyć jednorazowe rękawiczki
 
- okolicę cewnika myć dwa razy dziennie ( w razie zabrudzenia częściej) ciepłą wodą z mydłem lub preparatami do higieny intymnej
 
- przy myciu nie ciągnąć za cewnik, uważać, aby cewnik nie wsuwał się do środka
 
- worek z moczem powinien znajdować się poniżej pęcherza moczowego
 
- nie wolno zginać cewnika i wężyka łączącego go z workiem do zbiórki moczu
 
Opróżnianie worka na moczowego
 
- przed i po zabiegu umyć ręce, dodatkowo można skorzystać z rękawic jednorazowych
 
- worek należy opróżnić zawsze po wypełnieniu do ¾ objętości
 
- końcówka zaworu, kranika do opróżniania worka na mocz nie może dotykać naczynia do którego go zlewamy
 
- po zakończeniu opróżniania zdezynfekować końcówkę spustu gazikiem nasączonym środkiem antyseptycznym
 
- przy zlewaniu obserwować mocz: barwę, ilość, czy nie wycieka obok cewnika
 
- worek na mocz wymienia się średnio co 3 dni, przy wymianie przed podłączeniem nowego worka należy zdezynfekować (np. Octaniseptem) końcówkę cewnika
 
Wymiana cewnika
 
- lateksowy co 14 dni
- silikonowany co 21 dni
- silikonowy co 3 miesiące
- cewnik wymieniany jest przez pielęgniarkę
 
Brak moczu w worku
 
- sprawdzić czy cewnik lub rurka od worka nie są zagięte
- sprawdzić czy chory nie leży na drenie
- jeżeli czynności te nie przyniosą rezultatu, powiadomić lekarza lub pielęgniarkę
 
Literatura:
Babski K. Prewencja zakażeń układu moczowego u pacjentów z cewnikiem moczowym. /w:/
Aktualności w Pielęgniarstwie Nefrologicznym. Forum. Nefrol. 2020
bliskochorego.pl/opieka/pielęgnacja – chorego – z  - cewnikem.html
 
 
 
 
Opracowała:
mgr piel. Marzenna Rykojć-Boczko, specjalista pielęg. anest.i intensywnej opieki
mgr piel. Anna Arcisz, specjalista pielęg.. anest.i intensywnej opieki